In het kader van de serie webinars die de VPNG organiseert in samenwerking met Studio Vers Bestuur van de provincie Overijssel was dit keer Mark Tuinte van de dorpscorporatie Samen Hengevelde te gast. Het verhaal van dorpscorporatie Samen Hengevelde schets hoe inwoners van een dorp met 2.200 inwoners zelf de regie nemen om het dorp leefbaar te houden. Het is een dorp met veel verenigingen en veel bedrijvigheid.
Mark begint met het voorbeeld van de zomerfeesten van Hengelo, een begrip in het oosten van Nederland. Een feest wat de inwoners gezamenlijk vrijwillig organiseren met een omzet van bijna een miljoen. De winst ervan komt ten goede aan het dorp. Ook op de school worden diverse activiteiten georganiseerd om extra inkomsten te genereren, zodat de 200 leerlingen extraatjes hadden als een extra schoolreisje of ICT-materiaal.
Vrijwilligers
In Hengevelde werken de vrijwilligers tezamen 5.000 uur per week, oftewel 240.000 uur per jaar. Alleen al voor de zomerfeesten werken honderden vrijwilligers 30 tot 40 uur per week. In Hengevelde vindt men dit niet bijzonder, dat is normaal voor de inwoners. En ook nieuwe inwoners weten hun weg in het vrijwilligerswerk snel te vinden.
Ontstaan
Sinds 2019 is de corporatie Samen Hengevelde actief. Bij veel gemeenten probeert de gemeente de inwoners actief te krijgen. Bij Samen Hengevelde was het omgekeerd. Voor 2019 hadden de inwoners genoeg plannen, maar door gebrek aan ruimte, geld en de samenwerking met de gemeente liepen plannen vast. In 2019 staken een aantal initiatiefnemers de koppen bij elkaar en kwamen gezamenlijk met een masterplan ´Hengevelde 2025-2035´ waarmee ze naar de gemeente zijn gestapt. De inwoners wilden het schoolgebouw, de sporthal, de voetbalvelden en tennisbanen geheel nieuw bouwen. De plannen waren voor de gemeente echter veel te ambitieus. De gemeente vroeg wel de inwoners deelplannen te ontwikkelen voor onder andere de sportactiviteiten. Hieruit is een grote werkgroep ontstaan met vertegenwoordigers van diverse verenigingen en inwoners die een nieuw plan opgezet hebben. Uit deze werkgroep is de dorpscorporatie ontstaan met een bestuur dat een afspiegeling vormt van de inwoners, van jong tot oud. Met een corporatie geef je aan dat je draagvlak hebt in het dorp, dat je een grote achterban hebt. Je wordt hiermee een gesprekspartner van de gemeente en provincie en je kan subsidies aanvragen. Bij alle deze plannen is participatie met het dorp van groot belang. De omgevingswet geeft het dorp hierbij grotere invloed bij de gemeente. Vanuit de andere kant: als gemeente kan je een gebied of dorp waarschijnlijk het beste motiveren door verenigingen met elkaar in contact te brengen, zodat ze gezamenlijk doelen gaan nastreven.
Missie en visie
De missie van Samen Hengevelde is genoteerd als: De coöperatie Samen Hengevelde´ wil als belanghebbende de stem van het dorp en de gemeenschap Hengevelde laten weerklinken en de gemeenschap laten participeren in onderwerpen en projecten die invloed hebben op de leefbaarheid, sociale veiligheid en de toekomstbestendigheid van het dorp en de gemeenschap Hengevelde. De visie: De coöperatie wil een initiërende, aanjagende, faciliterende, onafhankelijke en verbindende rol spelen om concreet te komen tot realisatie van projecten die bijdragen aan de missie van de coöperatie ´Samen Hengevelde´.
Werkgroepen
Direct vanaf het begin stonden de thema´s wonen en de multifunctionele accommodatie (MFA) hoog op de agenda. Diverse werkgroepen werden opgericht om de thema´s op te pakken: wonen, MFA, onderwijs, etc. Het doel is dat de school blijft, de winkels blijven en dat er sport, cultuur en bedrijvigheid blijft in het dorp.
Werkgroep wonen
De corporatie heeft zijn diensten al bewezen bij de nieuwbouw van woningen in Hengevelde. De gemeente had de bouwplannen al uitgedacht, met 100 kavels voor vrijstaande woningen en twee-onder-een-kap-woningen. Uit onderzoek van de corporatie bleek echter dat de inwoners van Hengevelde wilden dat er woningen bij zouden komen voor starters, levensloopbestendige woningen en dat een paar woningen gebouwd zouden worden op basis van collectief particulier opdrachtgeverschap. Bij de starterswoningen is onderzocht bij de jeugd van Hengevelde wat zij aan kosten kunnen dragen en daarop zijn de woningen aangepast. Door prefab bouwen en de jongeren ook zelf klussen te laten doen, konden de huizen betaalbaar blijven. In het begin was het voor de corporatie en de gemeente even aftasten wat men aan elkaar had, maar de corporatie heeft ondertussen bewezen dat zij de behoefte van de inwoners in kaart heeft en daarmee heeft ze het vertrouwen van de gemeente gewonnen. Aan de hand van de wensen is uiteindelijk een kwart van de bouwplannen van de gemeente in overleg aangepast. En het allerbelangrijkste: door de bouw van deze woningen is de leerbaarheid in het dorp verhoogd.
Werkgroep Onderwijs
Het schoolgebouw is al 50 jaar oud en zal op den duur vervangen moeten worden. Nu al kijkt de corporatie breder. In Hengevelde leveren nu diverse verspreid zittende organisaties gezondheidszorg. Door bijvoorbeeld het onderwijs en de gezondheidszorg in één gebouw onder te brengen, wordt de exploitatie van zo´n gebouw eenvoudiger.
Werkgroep Sport
Hengevelde heeft een sporthal, voetbalvelden met gebouwen en tennisbanen. De sporthal is oud, zeer slecht geïsoleerd en te klein. Er zijn te weinig tennisbanen. De sportverenigingen groeien snel, maar de buurt ervaart hierdoor ook overlast. De corporatie zoekt nu naar mogelijkheden om een sportaccommodatie te kunnen bouwen wat financieel ook uit kan.
Advies aan de gemeenten
Het advies van de corporatie aan gemeenten is om de ruimte bieden aan dit soort initiatieven. Sta als gemeente echt open voor oplossingen vanuit de inwoners zelf en accepteer als gemeente de oplossingen die worden aangedragen. Ga niet als gemeente in gesprek met inwoners om vervolgens toch gewoon een eigen plan te volgen. Door als gemeente samen met inwoners naar oplossingen te zoeken, krijg je ook beide het gevoel dat je samen tot goede, breed gedragen, oplossingen komt.
Het volledige webinar kan je terugkijken bij de vakgroep Participatie. De presentatie vind je terug in het forum van de VPNG.